Kelebek vanalar uzun süredir kullanımda olan ve çok çeşitli uygulamalarda kendine yer bulmuş hafif ve ekonomik vanalardır. Bu vanalar ilk kez 1930′ larda ortaya çıkmış ve o zamandan beri birçok sanayi kolu tarafından kullanılmaktadır. Sıklıkla dökme demirden üretilen kelebek vanalar adını; diskin/klepenin işlevselliğinden alır. Birkaç farklı kelebek vana türünden bahsedilebilir, ancak basitçe iki temel tipe (Lug ve Wafer Tip) sahiptirler.
Kelebek Vanalar Hakkında
Kelebek vanalar “çeyrek dönüşlü” vanalar olarak sınıflandırılır. Vana tasarımının parçası olan metal disk, çeyrek tur döndürüldüğünde açılır veya kapanır. “Kelebek” olarak adlandırılan disk, bir çubuğa bağlanır. Kelebek vana açıldığında disk, akışkanın neredeyse sınırsız şekilde geçmesine izin vermek üzere (1/4 tur) döner. Akışı azaltmak için valfi yavaş yavaş açabilirsiniz. Vanayı kapatmak için, kelebeği (diski) döndürmekle, sıvının geçişini engellenir. Bunun nedeni, diskin her zaman akışa dik veya paralel olmasından kaynaklanmaktadır, bu da bulunduğu konumdan bağımsız olarak basınç düşüşüne neden olur.
Lug Kelebek Vanalar
Kelebek vana tasarımının lug versiyonu, 3 parçalı bir küresel vanaya benzemektedir. Çünkü hattın bir ucu, karşı taraf üzerinde bir etki yaratmadan çıkarılabilir. Bu işlem, her flanş kendi cıvatalarına sahip olduğu için saplama ve flanşlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu kelebek vanaların en önemli avantajı ise; vanayı temizleme, inceleme, onarım veya değiştirme gibi bir işlem için tüm sistemi kapatmanızına gerek olmamasıdır.
Wafer Kelebek Vanalar
Bir wafer kelebek vananın fonksiyonu, akışkan akışında çift yönlü basınç farkına karşı koruma sağlamak için sızdırmazlık sağlamaktır. Başka bir deyişle, tek yönlü akış için üretilen sistemlerde herhangi bir geri akışın önüne geçmek için, kelebek vanaların wafer versiyonu, sıkı bir sızdırmazlık ve iki yönlü basınç farkına karşı korumak üzere tasarlanmıştır. Bu, hassas işlenmiş düz flanş yüzeyleri ve bu yüzeyin içine sıkıca oturtulmuş bir conta ile gene hassas bir diskin conta içine yerleştirilmesiyle sağlanır.
Hem lug hem de wafer tip kelebek vanalar, su ve atık su yönetimi başta olmak üzere, gıda işleme, ilaç, kimya, yağ gibi endüstriyel alanlarda bir takım uygulamalarda kullanılır.